Wielu podwykonawców zastanawia się jak kształtuje się odpowiedzialność inwestora za wynagrodzenie podwykonawcy. Najczęściej takie pytania są kierowane do naszej kancelarii wówczas, gdy wykonawca nie płaci wynagrodzenia w terminie, a podwykonawcy szukają rozwiązań, które pozwolą im na odzyskanie pieniędzy z tytułu wykonanych prac. Kiedy zatem odpowiedzialność inwestora za wynagrodzenie podwykonawcy wchodzi w grę? Na jakie przepisy należy się powołać? Jakie znaczenie ma zgoda inwestora? Na te i inne pytania znajdziecie Państwo odpowiedzi w niniejszym artykule. Zapraszamy do lektury.
Odpowiedzialność inwestora za wynagrodzenie podwykonawcy – regulacja szczególna
W przeszłości, to jest przed wprowadzeniem szczególnej regulacji w tym zakresie, obserwowano zjawisko masowego niepłacenia wynagrodzeń podwykonawcom przez wykonawców za wykonane prace. Ustawodawca dostrzegł ten problem i uznał, że podwykonawca – jako podmiot słabszy na rynku usług budowlanych – musi być objęty dodatkową ochroną.
Rzeczona regulacja została wprowadzona w art. 647 (1) § 5 Kodeksu cywilnego (dalej jako: „k.c.”). Przewiduje ona odpowiedzialność inwestora i wykonawcy za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcom.
Jej istota jest stosunkowo prosta. Określa ona solidarną odpowiedzialność inwestora i wykonawcy za zapłatę podwykonawcom wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane.
Odpowiedzialność solidarna wynika z ogólnych przepisów k.c., a ściślej z art. 366 § 1 k.c. Rzeczony przepis wskazuje, że kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych.
Należy jednak pamiętać, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani (art. 366 § 2 k.c.).
Odpowiedzialność inwestora za wynagrodzenie podwykonawcy ma zatem zabezpieczyć interesy tego drugiego – dając mu szerokie spektrum możliwości w zakresie domagania się zapłaty swojego wynagrodzenia.
Warto również pamiętać, że rzeczona solidarna odpowiedzialność nie może być wyłączona w umowie. Wprost przesądza o tym treść art. 647 (1) § 6 k.c.
Jakie przesłanki muszą zostać spełnione, aby podwykonawca mógł domagać się zapłaty wynagrodzenia od inwestora?
Odpowiedzialność inwestora za wynagrodzenie podwykonawcy – przesłanki
Wszystko zaczyna się od umowy o roboty budowlane, która jest zawierana między inwestorem a wykonawcą. W rzeczonej umowie powinien być określony zakres prac, który wykonawca zamierza wykonać osobiście, a także prace, które będą wykonane przez podwykonawcę lub podwykonawców.
Inwestor odpowiada solidarnie z wykonawcą (generalnym wykonawcą) za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy z tytułu wykonanych przez niego robót budowlanych, których szczegółowy przedmiot został zgłoszony inwestorowi przez wykonawcę lub podwykonawcę przed przystąpieniem do wykonywania tych robót, chyba że w ciągu trzydziestu dni od dnia doręczenia inwestorowi zgłoszenia inwestor złożył podwykonawcy i wykonawcy sprzeciw wobec wykonywania tych robót przez podwykonawcę.
Zgłoszenie o którym mowa powyżej, nie jest wymagane, jeżeli inwestor i wykonawca określili w umowie, zawartej w formie pisemnej pod rygorem nieważności, szczegółowy przedmiot robót budowlanych wykonywanych przez oznaczonego podwykonawcę.
Inwestor ponosi odpowiedzialność za zapłatę podwykonawcy wynagrodzenia w wysokości ustalonej w umowie między podwykonawcą a wykonawcą, chyba że ta wysokość przekracza wysokość wynagrodzenia należnego wykonawcy za roboty budowlane, których szczegółowy przedmiot wynika odpowiednio ze zgłoszenia albo z umowy. W takim przypadku odpowiedzialność inwestora za zapłatę podwykonawcy wynagrodzenia jest ograniczona do wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy za roboty budowlane, których szczegółowy przedmiot wynika odpowiednio ze zgłoszenia albo z umowy.
Jak Państwo widzą istnieje szereg warunków, aby odpowiedzialność inwestora za wynagrodzenie podwykonawcy mogła się zaktualizować. Należy również pamiętać, że umowa o roboty budowlane wykonawcy z podwykonawcami i dalszymi podwykonawcami musi być zawarta w formie pisemnej – pod rygorem nieważności.
Wspominamy o tym ponownie, bowiem sama umowa o roboty budowlane (między inwestorem a wykonawcą) nie musi być zawarta w takiej formie.
Brak zgody inwestora
Duże wątpliwości praktyczne mogą powstać w sytuacji, gdy wykonawca zawarł z podwykonawcami umowę bez zgody inwestora.
Niektórzy twierdzą, że taka umowa będzie nieważna. Niemniej wskazać należy, że taki pogląd generuje wiele problemów praktycznych i pozostaje w sprzeczności z sensem wzmiankowanych regulacji.
Raczej należy zgodzić się z poglądem, że zawarcie przez wykonawcą z podwykonawcą umowy bez zgody inwestora wywiera ten skutek, że podwykonawca straci ochronę przed niewypłacalnością wykonawcy, w postaci solidarnej odpowiedzialności wykonawcy z inwestorem.
Podsumowanie
Odpowiedzialność inwestora za wynagrodzenie podwykonawcy wynika wprost z przepisów Kodeksu cywilnego. Jest to regulacja, która ma zapewnić dodatkową ochronę dla podwykonawców. Nie oznacza to jednak, że znajdzie zastosowanie w każdej sytuacji. Muszą bowiem zostać spełnione wszystkie przesłanki ustawowe, aby podwykonawca mógł domagać się solidarnej zapłaty od wykonawcy i inwestora. Jeżeli znajdujecie się Państwo w podobnej sytuacji i poszukujecie pomocy prawnej – zapraszamy do nawiązania kontaktu. Wspieramy strony umowy o roboty budowlane w różnego rodzaju sporach – również o zapłatę zaległego wynagrodzenia z tytułu wykonanych prac.
Wpisy blogowe nie stanowią porady prawnej w indywidualnej sprawie. Jeżeli chcecie Państwo skonsultować swój problem prawny z naszą Kancelarią, zapraszamy do kontaktu.