Umowa przedwstępna z pracownikiem

Umowa przedwstępna z pracownikiem – czyli kilka słów o samej umowie przedwstępnej

Umowa przedwstępna – w pewnym uproszczeniu – stanowi zobowiązanie się do zawarcia umowy właściwej (umowy przyrzeczonej) w przyszłości. Jest powszechnie wykorzystywana w obrocie gospodarczym – z uwagi na swoją użyteczność.

Zgodnie z art. 389 § 1 Kodeksu cywilnego (dalej jako: „k.c.”) umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.

Bardzo istotne jest przy tym, aby w umowie przedwstępnej określić termin zawarcia umowy przyrzeczonej. Nierzadko zdarza się jednak, że strony nie wprowadzą takiego terminu. Wówczas ponownie należy odwołać się do przepisów k.c., z których wynika w jakim terminie powinna być zawarta umowa przyrzeczona.

Zgodnie z art. 389 § 2 k.c. jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie. Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia.

Jak Państwo widzicie sama istota umowy przedwstępnej jest stosunkowo prosta. Czy jednak umowa przedwstępna z pracownikiem będzie rozsądnym rozwiązaniem? Okazuje się, że może okazać się użyteczna w wielu sytuacjach.

Przykład wykorzystania umowy przedwstępnej w praktyce:

Pan Jan znalazł atrakcyjny samochód na jednym z portali ogłoszeniowych, który kosztuje 100000 zł. Na dzień znalezienia tego samochodu posiada 70000 zł oszczędności i szacuje, że będzie w stanie uzbierać pozostałą część kwoty w ciągu trzech miesięcy. Obawia się jednak, że do tego momentu właściciel samochodu sprzeda go, bowiem oferta jest atrakcyjna. Pan Jan zaproponował właścicielowi samochodu zawarcie umowy przedwstępnej sprzedaży samochodu. Strony zabezpieczyły wykonanie umowy przedwstępnej zadatkiem w wysokości 10000 zł. W ten sposób Pan Jan kupił samochód od właściciela – zawierając we wskazanym terminie umowę przyrzeczoną, która przeniosła na niego własność pojazdu – nie posiadając na dzień zawarcia umowy przedwstępnej wystarczającej ilości środków.

Oczywiście powyższy przykład nie dotyczy relacji na linii pracodawca – pracownik, ale dobrze tłumaczy sens gospodarczy umowy przedwstępnej.

Kiedy umowa przedwstępna z pracownikiem będzie dobrym pomysłem?

Najczęściej umowa przedwstępna z pracownikiem jest zawierana wówczas, gdy pracownik i pracodawca są zainteresowani współpracą, ale z różnych powodów nie mogą zawrzeć właściwej umowy o pracę w tym momencie. Na przykład pracownik może być jeszcze zatrudniony u innego pracodawcy w innym miejscu pracy, a przyszły pracodawca może być w trakcie przygotowywania niezbędnej dokumentacji do zawarcia umowy o pracę lub po prostu pracownik musi dokonać wszystkich formalności związanych z rozwiązaniem umowy o pracę z poprzednim pracodawcą.

Zawarcie umowy przedwstępnej z pracownikiem będzie zatem użyteczne w wielu sytuacjach. To od stron tej umowy będzie zależało kiedy oraz w jakich okolicznościach zawrą tą umowę. Poza wszelką wątpliwością pozostaje jednak fakt, że z punktu prawidłowego działania obrotu gospodarczego umowa przedwstępna z pracownikiem pełni bardzo ważną rolę.

Czy można zawrzeć umowę przedwstępną z pracownikiem?

Na próżno szukać w przepisach Kodeksu pracy (dalej jako: „k.p.”) regulacji dotyczących umowy przedwstępnej. Znajdują się one bowiem w Kodeksie cywilnym, a ściślej w tych przepisach, które przywołaliśmy powyżej.

Nie oznacza to jednak, że nie można zawrzeć umowy przedwstępnej z pracownikiem. Działa tutaj bowiem odesłanie z art. 300 k.p., które wskazuje, że w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.

Z punktu widzenia powszechnie obowiązujących przepisów prawa i aktualnej linii orzeczniczej nic nie stoi na przeszkodzie temu, aby zawrzeć umowę przedwstępną z pracownikiem (najczęściej przyszłym pracownikiem, ale również można zawrzeć z obecnym).

Co powinna zawierać umowa przedwstępna z pracownikiem?

Po pierwsze rekomendujemy, aby umowa przedwstępna z pracownikiem była zawarta w formie pisemnej. W razie ewentualnego sporu znacznie ułatwi to jego rozstrzygnięcie.

Treść umowy przedwstępnej nie może być dowolna. Jak wskazywaliśmy bowiem powyżej umowa przedwstępna powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.

W naszym przypadku umową przyrzeczoną jest umowa o pracę, a jej istotne postanowienia zostały określone w art. 29 k.p.

Umowa przedwstępna z pracownikiem powinna zatem określać:

– termin zawarcia umowy o pracę (umowy przyrzeczonej);

– określenie rodzaju umowy (w tym przypadku chodzi o umowę o pracę);

– rodzaj pracy;

– miejsce jej wykonywania;

– wynagrodzenie za pracę ze wskazaniem poszczególnych jego składników;

– wymiar czasu pracy;

– termin rozpoczęcia pracy.

Jeżeli przedwstępna umowa z pracownikiem nie będzie zawierać wyżej wskazanych elementów, to nie będzie wiązać stron. Dlatego zawsze podkreślamy, żeby przed przygotowaniem określonego dokumentu skonsultować swoją sprawę z prawnikiem. Radca prawny lub adwokat przeanalizuje Państwa sytuacje i sporządzi ważne i skuteczne dokumenty.

Zobowiązanie wynikające z zawarcia umowy przedwstępnej z pracownikiem

Pracodawca poprzez zawarcie umowy przyrzeczonej z pracownikiem zobowiązuje się do tego, że w wyznaczonym terminie w umowie przedwstępnej zawrze z pracownikiem właściwą umowę o pracę. Pracownik natomiast zobowiązuje się do tego samego.

Życie pisze jednak różne scenariusze. Co w sytuacji, gdy którakolwiek ze stron nie będzie skłonna wykonać tego zobowiązania? Jakie ujemne skutki prawne mogą spotkać pracodawcę i pracownika?

Umowa przedwstępna z pracownikiem – skutki uchylania się od zawarcia umowy przyrzeczonej

W celu udzielenia odpowiedzi na to pytanie należy ponownie odwołać się do przepisów Kodeksu cywilnego.

W razie niewykonania umowy przedwstępnej przez jedną ze stron, druga strona może:

– żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej.

– domagać się zawarcia umowy przyrzeczonej, jeżeli umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej.

Należy jednak pamiętać, że roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od:

– dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta;

– lub od dnia, w którym orzeczenie oddalające żądanie zawarcia umowy przyrzeczonej stało się prawomocne.

Przykład:

Pracownik i pracodawca podpisują umowę przedwstępną o pracę, w której pracownik zobowiązuje się do podjęcia pracy w firmie pracodawcy w terminie 3 miesięcy od dnia zawarcia umowy przyrzeczonej. Pracodawca z kolei zobowiązuje się do zatrudnienia pracownika na stanowisku managera z wynagrodzeniem w wysokości 10 000 zł brutto. Po upływie 3 miesięcy pracodawca odmawia zawarcia umowy przyrzeczonej. Pracownik może żądać odszkodowania od pracodawcy za niewykonanie umowy przedwstępnej.

Pamiętajcie zatem Państwo, że roszczenia dotyczące umowy przedwstępnej przedawniają się stosunkowo szybko – należy zatem podejmować stanowcze działania wobec pojawiających się problemów. W przeciwnym razie możliwość egzekwowania swoich praw może okazać się trudna lub niemożliwa.

Podsumowanie

Umowa przedwstępna z pracownikiem może i jest powszechnie wykorzystywana w obrocie gospodarczym. Daje ona pracodawcą i pracownikom wiele możliwości w zakresie kształtowania swojej przyszłej sytuacji. Należy jednak pamiętać, że umowa przedwstępna musi zawierać szereg elementów, które będą determinowały jej skuteczność. Jeżeli potrzebujecie Państwo wsparcia prawnego w podobnej sprawie – zapraszamy do nawiązania kontaktu.

Wpisy blogowe nie stanowią porady prawnej w indywidualnej sprawie. Jeżeli chcecie Państwo skonsultować swój problem prawny z naszą Kancelarią, zapraszamy do kontaktu.